Kayıp ve Yas

Kayıp ve Yas Süreci: Acıyı Anlamak ve İyileşmeye Giden Yol

Hayat, bazen en sevdiklerimizi kaybettiğimiz zor anlarla bizi sınar. Sevilen bir kişinin ölümü, boşanma, iş kaybı, hatta sağlık kaybı gibi durumlar; kayıp ve yas sürecini başlatır. Bu süreç, insanın en temel duygularıyla yüzleştiği derin bir içsel yolculuktur.

Bu yazıda, yas nedir, evreleri nelerdir, belirtileri nasıl hissedilir ve profesyonel destek bu süreçte nasıl yardımcı olur gibi sorulara yanıt vereceğiz.

Yas Nedir?

Yas, önemli bir kaybın ardından yaşanan doğal ve evrensel bir duygusal tepkidir. Her insan yas tutar; ama herkesin yas süreci, yaşantısı ve bu süreci ifade etme biçimi birbirinden farklıdır.

Yas sadece ölümle sınırlı değildir. Aşağıdaki durumlar da kişide derin bir yas süreci başlatabilir:

• Boşanma veya ilişki sonu

• İş kaybı

• Göç ya da yer değişikliği

• Sağlık kaybı (hastalık, ameliyat vb.)

• Evcil hayvan kaybı

Yas Sürecinin 5 Aşaması

Amerikalı psikiyatr Elisabeth Kübler-Ross, yas sürecini beş aşamada tanımlamıştır. Bu aşamalar sırayla ya da tekrarlı şekilde yaşanabilir:

1. İnkar
   “Bu olamaz” diyerek kaybı reddetme. Beynin kendini korumaya aldığı ilk tepkidir.

2. Öfke
   Kayıp karşısında öfke, suçlama ya da isyan duygularının ortaya çıkmasıdır. “Neden ben?” sorusu sık görülür.

3. Pazarlık
   Geçmişi değiştirebilecekmiş gibi düşünme. “Keşke daha fazla zaman geçirseydim”, “Şunu yapsaydım belki böyle olmazdı.”

4. Depresyon
   Gerçeklik fark edildiğinde yoğun üzüntü, isteksizlik ve karamsarlık yaşanır. Bu evre oldukça zorlayıcı olabilir.

5. Kabul
   Kayıp gerçeğiyle yüzleşildiği, hayatla yeniden bağ kurmaya başlandığı evredir. Kayıp hâlâ üzücü olabilir ama kişi yaşamını sürdürebilir hale gelir.

Yas Sürecinde Görülen Belirtiler

Yas süreci kişiden kişiye farklı belirtilerle ortaya çıkabilir:

Duygusal Belirtiler:

• Sürekli ağlama isteği

• Yoğun özlem

• Suçluluk duygusu

• Boşluk hissi

• Umutsuzluk

Fiziksel Belirtiler:

• Uyku bozuklukları

• Yorgunluk, halsizlik

• İştah kaybı veya aşırı yeme

• Vücut ağrıları

Davranışsal Belirtiler:

• Sosyal hayattan çekilme

• Rutinleri sürdürmekte zorlanma

• İşe/okula adapte olamama

Yas Normal Bir Süreçtir, Ancak Takılı Kalındığında Destek Gerekebilir

Yas bir hastalık değil, doğal bir süreçtir. Ancak bazı durumlarda kişi “takıntılı yas” ya da “uzamış yas” sürecine girebilir. Bu durumda aşağıdaki durumlar gözlenebilir:

• Yas süreci 6 ay – 1 yıl geçmesine rağmen hiç hafiflememişse

• Günlük yaşam tamamen etkilenmişse

• Kayıp dışında hiçbir şeyle ilgilenilmiyorsa

• Yoğun suçluluk ya da kendine zarar verme düşünceleri varsa

  
  → Bir uzmandan psikolojik destek alınması önerilir.

Yas Sürecinde Psikolojik Destek Neden Önemlidir?

Yas sürecinde terapi, duygularınızı anlamanızı, bastırmak yerine yaşamanızı ve yeniden hayata bağlanmanızı kolaylaştırır.

Bahçelievler Psikoloji Danışmanlık Merkezi olarak, yas danışmanlığı sürecinde şu alanlara odaklanıyoruz:

• Güvenli bir duygusal alan yaratmak

• Kayıp karşısında anlam arayışı

• Suçluluk, öfke ve pişmanlık gibi duygularla baş etme

• Yeni yaşam düzenine uyum sağlama

• Anıların sağlıklı şekilde işlenmesi

Her Acı Zamanla Şekil Değiştirir

Kayıp yaşantıları hayatın kaçınılmaz parçalarıdır. Ancak bu yaşantılarla nasıl baş ettiğiniz, yaşamınızın geri kalanını şekillendirir. Acınızın yükünü paylaşmak ve iyileşmek için yardım istemek bir güç göstergesidir.

Yas Süreci Zaman İster, Ama Umut Da Vardır

Unutmayın: Kaybettiğiniz kişi ya da şey hayatınızdan gitmiş olabilir; ama onunla kurduğunuz bağ ve hatıralar hâlâ sizinle. Bu bağları sağlıklı şekilde taşımak ve hayata yeniden bağlanmak mümkündür.

WHATSAPP